بارگیری تانکرهای حمل مواد پتروشیمی، فرآیند حساس و پیچیده‌ای در صنعت حمل و نقل مواد پتروشیمی محسوب می‌شود که باید با دقت و ایمنی کامل انجام شود تا از بروز هرگونه حادثه جلوگیری شود. تانکرهای حمل سوخت به منظور جابجایی و توضیع مواد پتروشیمی به کار می‌روند. بارگیری مواد پتروشیمی یکی از مراحل مهم در حمل و نقل مواد نفتی شناخته می‌شود. این عملیات نقش ویژه‌ای در ایمنی محصولات، کاهش هدر رفت مواد نفتی و حفاظت از محیط زیست ایفا می‌کند.یکی از روش‌های بارگیری مواد پتروشیمی از طریق تانکرها است.
تانکرهای حمل مواد پتروشیمی
از تانکرهای حمل مواد پتروشیمی به طور خاص برای حمل و نقل و جابجایی انواع مختلف مواد پتروشیمی مانند نفت، گاز و دیگر مواد جامد استفاده می‌شود. تانکرهای حمل سوخت بیشتر از جنس فولاد یا آلومینیوم هستند و دارای تجهیزات ویژه‌ای برای جلوگیری از نشت و هدر رفت مواد نفتی می‌باشند. انواع تانکرهای حمل مواد پتروشیمی با توجه به عملکرد و نوع موادی که حمل می‌کنند در انواع و ابعاد مختلفی تولید می‌شوند.
بارگیری تانکرهای حمل مواد چگونه است ؟
مهمترین فرآیند در حمل و نقل مواد سوختی، بارگیری یا پمپاژ مواد درون مخزن تانکر است. بارگیری مواد نفتی با توجه به نوع و حجم ماده متفاوت می‌باشد. رعایت نکات ایمنی در بارگیری مواد سوختی امکان به وجود آمدن مشکل و رسیدن آسیب به بار را کاهش می‌دهد، این مراحل از بازرسی اولیه مخزن تانکر تا بارگیری مواد و در نهایت تخلیه مواد صورت می‌گیرد. در ادامه مقاله به نحوه بارگیری تانکرهای سوختی و نکات ایمنی هنگام این عملیات اشاره خواهیم کرد.
انواع بارگیری مواد سوختی
بارگیری مواد سوختی با توجه به نوع ماده سوختی، ابعاد تانکر و فاکتور‌های ایمنی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- بارگیری از بالا: بارگیری از بالا، روشی قدیمی برای بارگیری مواد سوختی است که در آن یک لوله یا شیلنگ به ورودی مخزن تانکر از بالا وصل می‌شود و عمل پمپاژ و پر کردن مخزن انجام می‌گیرد. در این روش نیازی به تجهیزات پیچیده‌ای نیست و بارگیری از سرعت خوبی برخوردار است.
- بارگیری از پایین: بارگیری از پایین نسبت به روش قبل جدید تر است و مزایای بیشتری دارد. در این روش مواد سوختی از طریق شیلنگ متصل به دریچه و ورودی‌های زیر کامیون بارگیری می‌شوند. بارگیری از پایین نسبت به بارگیری از بالا ایمن تر است، به این صورت که در بارگیری از سمت پایین احتمال تشکیل بخار و اشتعال مواد سوختی کمتر می‌باشد.
مراحل بارگیری تانکرهای حمل مواد پتروشیمی
همان‌طور که دانستیم بارگیری مواد سوختی در صنعت حمل و نقل از اهمیت بالایی برخوردار است. بارگیری این مواد باید با رعایت نکات ایمنی و انجام دقیق مراحل تعریف شده باشد. در ادامه به بررسی مراحل بارگیری تانکرهای حمل مواد پتروشیمی می‌پردازیم.
آماده سازی تانکر و محصول
- بازرسی تانکر و مخزن: قبل از شروع بارگیری، تانکر باید به صورت دقیق از نظر هرگونه آسیب یا خرابی بررسی شود. این بررسی شامل بدنه تانکر، مخزن، دریچه‌ها و ورودی مخزن می‌باشد.
- آماده سازی ماده پتروشیمی: قبل از بارگیری مواد پتروشیمی، رعایت نکاتی مانند رسیدن به دمای مناسب محصول، اضافه کردن مواد افزودنی، بررسی عدم نشتی مواد و ... ضروری است.
- موقعیت مناسب تانکرها: برای ایمنی و جلوگیری از هدر رفت محصول نسبت به قرارگیری محل مناسب تانکر اقدام کنید و آن را به صورت کامل به محل پمپ در پایانه نزدیک کنید.
بارگیری مواد پتروشیمی
- اتصال شیلنگ یا خطوط لوله: پس از قرارگیری تانکر در موقعیت مناسب، خطوط لوله به مخزن تانکر متصل می‌شوند، همان‌طور که گفته شد بارگیری به دو صورت بارگیری از بالا و بارگیری از پایین انجام می‌شود.
- آغاز بارگیری و پمپاژ: پس از اطمینان از قراری گیری صحیح لوله‌های انتقال درون ورودی مخزن تانکر، فرآیند بارگیری توسط پمپ‌های پایانه آغاز می‌شود. سرعت بارگیری باید مرتب بررسی گردد تا از وارد شدن بیش از حد فشار و پر شدن مخزن جلوگیری شود.
- اندازه گیری و نمونه برداری: در طول بارگیری به منظور بررسی کیفیت ماده سوختی و مطابقت با نمونه اصلی، نمونه برداری و اندازه گیری انجام می‌شود.
اتمام بارگیری مواد پتروشیمی
- قطع پمپاژ و خطوط لوله: پس پر شدن کامل مخزن، پمپاژ متوقف می‌شود و خطوط لوله جدا می‌گردد.
- پسماند مواد: پسماند مواد باید از مخزن خارج شده و برای بازیافت یا تصفیه ارسال شوند.
- بازرسی نهایی: پس از اتمام تمام مراحل بالا، تانکر باید از نظر ایمنی و نشت مواد بررسی شود تا از بروز هرگونه حادثه جلوگیری شود.
رعایت نکات ایمنی در بارگیری تانکرهای سوخت
بارگیری تانکر حمل سوخت، به دلیل حساسیت و خطرات پیش رو باید با رعایت نکات ایمنی و استاندار‌های تعریف شده انجام شود. بارگیری مواد سوختی، بخشی از زنجیره تامین و توضیع فراورده‌های پتروشیمی است و در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، احتمال بروز حادثه و آسیب‌های جدی وجود دارد. برای به حداقل رساندن خطرات و آسیب‌های احتمالی درک کامل از دستورالعمل‌های ایمنی ضروری می‌باشد. در ادامه به شرح نکات ایمنی هنگام بارگیری تانکرهای حمل سوخت می‌پردازیم.
آموزش اپراتور‌های بارگیری و رانندگان: کسانی که در فرآیند تخلیه و بارگیری محصولات پتروشیمی حضور دارند، به ویژه کارکنان پایانه و رانندگان تانکرها موظف به آموزش و رعایت نکات ایمنی حین فعالیت در این محیط هستند. به منظور کسب اطمینان از عمل بارگیری حضور تمام وقت اپراتورها در طول مدت عملیات توصیه می‌شود.
استفاده از تجهیزات و ابزار آلات مناسب: هنگام تخلیه و بارگیری استفاده از تجهیزات و ابزار آلات مناسب به منظور ایمنی و حفظ امنیت کارکنان ضروری می‌باشد. تجهیزات استفاده شده هنگام بارگیری باید توانایی کنترل و اجرای بارگیری به صورت ایمن و بدون خطر را داشته باشند.
بررسی وضعیت محصولات پتروشیمی: محصولات پتروشیمی به دلیل حساسیت و خطراتی که در پی دارند، باید همواره بررسی شود. بررسی وضعیت مواد پتروشیمی هنگام پمپاژ، عدم نشت مواد، خطوط لوله متصل به مخزن و فشار ورودی مواد سوختی از جمله اقدامات ایمنی به حساب می‌آید.
رعایت دستورالعمل و استاندارد‌های ایمنی : بارگیری محصولات پتروشیمی باید با رعایت دقیق دستورالعمل‌ها و استاندارد‌های ایمنی انجام شود. این دستورالعمل‌ها شامل مواردی مانند نحوه پمپاژ مواد پتروشیمی، استفاده از تجهیزات و ابزار آلات ایمنی، نحوه بازیافت پسماندها، رعایت قوانین حمل و نقل مواد نفتی و … می‌شود.
سخن پایانی
تانکرهای حمل سوخت نقش مهمی در صنعت حمل و نقل مواد نفتی ایفا می‌کنند. بارگیری مواد سوختی به وسیله این تانکرها نیازمند تخصص و دانش قبلی می‌باشد، هم‌چنین برای جابجایی مواد سوختی رعایت نکات و مقررات حمل و نقل مواد از اهمیت بالایی برخوردار است. مهمترین نکته در هنگام بارگیری مواد سوختی توجه به دستورالعمل‌ها و نکات ایمنی به منظور جلوگیری از هدر رفت مواد سوختی و کاهش خطرات و آسیب‌های جانی و مالی می‌باشد.