هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل یا استفاده از فناوری های نرم‌افزاری به منظور سهولت در حمل و نقل، مورد توجه بسیاری از سازمان ها و ارگان ها قرار گرفته است. از تاثیرات هوشمندسازی میتوان به کاهش خطرات ناشی از تصادفات جاده ای، صرفه جویی در زمان و هزینه، اعمال راهکارهای بهتر مدیریتی و ... اشاره کرد. استفاده بهینه از زمان و مدیریت کردن هزینه ها از واجبات هر کسب کاری میباشد، در صنعت حمل و نقل نیز به دلیل حساسیت کار و حجم زیاد رفت و آمد ها در طول روز، استفاده از هوش مصنوعی به منظور بهبود عملکرد وسایل نقلیه اجتناب ناپذیر است.
هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل چیست ؟
هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل یا ITS به منظور تاسیس و مدیریت یک سیستم یکپارچه در صنعت حمل و نقل میتواند بسیار کارآمد باشد. در دنیای شلوغ و پر ازدحام امروز بسیاری از شهر های بزرگ با مشکلات مربوط به ترافیک، حمل و نقل کالا و لجستیک روبرو هستند که خوشبختانه با ورود هوش مصنوعی در صنعت حمل و نقل این مشکلات تا حد زیادی حل شده است.
هوش مصنوعی در صنعت حمل و نقل هوشمند از ابزاری های مانند : ردیاب های GPS، دوربین ها کنترل ترافیک، اینترنت اشیا، شتاب سنج ها و ... استفاده میکنند. این تکنولوژی ها، ابزارها و اطلاعات حاصل از آنها خدمات شایانی به صنعت حمل و نقل میکنند. در ادامه به بررسی فواید و مزایای هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل هوشمند می‌پردازیم.
فواید هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل
صنعت حمل و نقل به واسطه جابجایی کالا و انسان ها نقش مهمی در اقتصاد جهان دارد. گسترش شهر‌ها، زیاد شدن جمعیت و به وجود آمدن ترافیک در مناطق شهری باعث شده است تا صنعت حمل و نقل به دنبال راه‌کاری نوین برای بهینه‌سازی نقل و انتقالات خود باشد. از این رو هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار و تکنولوژی قدرت‌مند نقش موثری در نقل و انتقالات هوشمند در صنعت حمل و نقل داشته است.
مدیریت ترافیک و بهینه سازی مسیر
از مهمترین مزایای هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل میتوان به تجزیه و تحلیل داده‌های ترافیکی در زمان رانندگی برای بهینه سازی مسیر و مدیریت ترافیک اشاره کرد. انتخاب مسیرهای دارای ترافیک کمتر و کوتاه تر، زمان توقف وسیله نقلیه راه کاهش می‌دهد همچنین مسیر طی شده کوتاه تر و در زمان صرفه جویی می‌شود. استفاده از هوشمندسازی در حمل و نقل برای ارگان های مثل آتش نشانی، اورژانس و ... نقش حیاتی را ایفا می‌کند.
مدیریت و افزایش سطح ایمنی
کاهش تصادفات و خطرات جانی در صنعت حمل و نقل همیشه مورد توجه مدیران و مسئولان بوده است. با استفاده از هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل اشتباهات و خطاهای انسانی کاهش یافته، همچنین اشراف این هوشمندسازی بر قوانین و مقررات رفت و آمد نیز باعث می‌شود تا راننده از هر نوع اشتباه یا خطایی مطلع شود.
استاندار های ایمنی در حمل و نقل مواد نفتی
مدیریت مصرف سوخت وسیله نقلیه
رفت و آمد از مسیرهای کم ترافیک باعث مصرف سوخت به صورت بهینه می‌شود. هوش مصنوعی از طریق شناسایی و تحلیل مسیر ها، میتواند بهترین و کوتاه مسیر را در اختیار رانندگان قرار دهد که همین امر باعث می‌شود سوخت وسیله نقلیه به صورت بهینه مصرف شود.
افزایش طول عمر وسیله نقلیه
هوشمندسازی وسایل نقلیه این امکان را به آنها اضافه می‌کند تا با کسب اطلاعات لازم از هر بخش وسیله نقلیه، بتواند عیب و ایراد هر قطعه را دریابد و قبل از بروز خرابی و مشکل آن را به راننده یا مسئول مربوطه گزارش دهد. این موضوع باعث می‌شود طول عمر قطعات وسیله نقلیه افزایش پیدا کند و از هر گونه حادثه احتمالی قبل از وقوع جلوگیری کند.
فواید دیگر هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل :
- مدیریت هوشمند سیستم پارکینگ ها
- نظارت بر وضعیت جاده حین رانندگی
- شناسایی پلاک و اطلاعات وسیله نقلیه
- نظارت بر وضعیت جسمانی و روانی رانندگان
- پیش‌بینی تاخیرها
- تشخیص عابر پیاده
کاربرد هوشمندسازی در سازمان ها و ارگان های مختلف
هر سازمان یا ارگان که کالا و خدمات خود را از طریق وسایل نقلیه انتقال می‌دهد، میتواند از هوش مصنوعی در حمل و نقل خود استفاده کند تا علاوه بر سهولت در حمل و نقل در زمان و هزینه های خود صرفه جویی کند. در ادامه مقاله برخی از این سازمان ها را بررسی خواهیم کرد.
حمل و نقل جاده ایی و توزیع کالا
شرکت های حمل و نقل و توزیع کالا به علت تعداد سفارشات بالا در طول روز و حجم کالا های که توزیع میکنند، با استفاده از فناوری هوشمندسازی می‌توانند در زمان تحویل کالا های خود صرفه جویی کنند و برنامه ریزی مناسبی داشته باشند تا به موقع محصولات و کالاهای خود را به مقصد برسانند. موضوع هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل در برخی کالا ها از اهمیت خاصی برخوردار است، به طور مثال مواد غذایی یا اقلام دارویی به علت فساد پذیری و حساسیت بالا در تحویل به موقع می‌توانند از گزینه های استفاده از هوش مصنوعی در حمل و نقل هوشمند باشد.
صنعت خودروسازی
همه صنایع و کارخانه های که دارای واحد لجستیک هستند، برای بهره‌وری بالا و کاهش هزینه های موجود، بهتر است که از هوشمندسازی در حمل و نقل استفاده کنند اما در صنایع ماشین‌سازی و خودروسازی هوشمندسازی تاثیرات مفیدی دارد. از جمله این تاثیرات میتوان به : تشخیص ایرادات قطعات حین تولید، ایجاد سامانه های هوشمند برای ردیابی قطعات سرقت شده، مسیریابی بهینه هنگام حمل و نقل قطعات تولید شده به منظور کاهش استهلاک وسایل نقلیه و ... اشاره کرد.
سازمان ها و ارگان های امدادی
سازمان های امدادی و کادر درمان، مهم ترین وظیفه را برعهده دارند. نجات جان افراد و حفظ سلامتی آنها در اولویت است، پس وسایل نقلیه این سازمان باید مجهز به آخرین تکنولوژی های باشد تا در هنگام جابجایی بیمار یا انجام امور درمانی بهترین عملکرد را داشته باشند. هوش مصنوعی در حمل و نقل برای سازمان های امدادی حیاتی است، تشخیص بهترین مسیر تا رسیدن به مقصد میتواند در زندگی و مرگ بیمار تاثیر بسزایی داشته باشد.
معادن و راه‌سازی
هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل معادن و راه‌سازی به دلیل وجود تجهیزات و مواد ارزشمند از اهمیت زیادی برخوردار است. وسایل نقلیه در این صنعت بسیار گران قیمت هستند، با استفاده از هوش مصنوعی میتوان از خرابی احتمالی این وسایل نقلیه جلوگیری کرد و در اسرع وقت نسبت به تعمیر آن اقدام کرد تا از هزینه های سنگین جلوگیری کرد.
صنایع نفت و گاز
حمل و نقل در صنایع نفت و گاز به دلیل حساسیت مواد نیازمند رعایت دستورالعمل ها و استاندارد های لازم است. به کمک هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل مواد نفتی، زنجیره تامین و لجستیک میتواند بهترین بازده را داشته باشد. هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از صنایع بالادستی، میان دستی و پایین دستی در صنعت نفت و گاز، میتواند به بهینه سازی مسیر حمل و نقل، زمان‌بندی دقیق تحویل مواد نفتی، جلوگیری از تصادفات احتمالی حین جابجایی و کاهش خطرات زیست محیطی کمک کند.
کاربرد هوش مصنوعی ( AI ) در صنایع نفت و گاز
آینده هوش مصنوعی در صنعت حمل و نقل
در سال های گذشته شاهد تغییرات چشم‌گیری در صنعت حمل و نقل بوده ایم. در حال حاضر با ورود و پیشرفت هوش مصنوعی در زندگی بشر، امید بر این است که سرعت پیشرفت در صنعت حمل و نقل نیز چند برابر شود. آینده هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل روزبه‌روز هیجان‌ا‌نگیز تر می‌شود، به گونه ایی که طبق پیش‌بینی ها و آمار های جمع‌آوری شده، ارزش بازار های مالی صنعت حمل و نقل تا چند سال آینده بیش از 3.5 میلیارد دلار خواهد بود.
از جمله تغییرات ممکن توسط هوش مصنوعی در زمینه حمل و نقل در آینده عبارت است از : هوشمندسازی وسایل نقلیه، خودرانی، مدیریت ترافیک و کاهش تصادفات، بهبود سیستم های ارتباطی، نظارت از راه دور بر قوانین ترافیکی، تشخیص عابران پیاده هنگام نزدیک شدن به وسیله نقلیه، کاهش هزینه های عملیاتی، مدیریت خودکار پارک وسیله نقلیه و ...
از مهمترین تغییرات مورد انتظار در زمینه هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل مسئله خودرانی یا رانندگی خودکار است، البته لازم به ذکر است در برخی از صنعت ها از این تکنولوژی استفاده می‌شود اما هنوز عموم مردم آن را نپذیرفته اند و به کارایی و عملکرد آن شک دارند. خودرانی به توانایی حرکت وسایل نقلیه بدون دخالت انسان گفته می‌شود. در این تکنولوژی وسیله نقلیه با استفاده از داده های جمع آوری شده ی هوش مصنوعی مانند انسان وسیله نقلیه را کنترل می‌کند و رانندگی می‌کند. استفاده از این روش درصد زیادی از تصادفات را کاهش می‌دهد و هم چنین باعث صرفه جویی در هزینه و نیروی انسانی می‌شود. در حال حاضر از وسایل نقلیه خودران به صورت آزمایشی استفاده می‌شود اما رفته رفته این تکنولوژی جای خود را در صنعت حمل و نقل باز خواهد کرد.
آیا هوش مصنوعی در حمل و نقل جای رانندگان را می‌گیرد ؟
با وجود پیشرفت چشم‌گیر هوش مصنوعی و استفاده آن در زمینه های مختلف اما هنوز این فناوری نتوانسته در زمینه حمل و نقل به صورت کامل جای انسان را بگیرد، از این رو هنوز نیاز به انسان برای کنترل و هدایت وسایل نقلیه وجود دارد. هوشمندسازی در صنعت حمل و نقل و جایگزاری هوش مصنوعی به جای انسان مستلزم پیشرفت هوش مصنوعی در ابعاد مختلفی است که هنوز این امر به صورت کامل اتفاق نیفتاده است. برخی از دلایلی که چرا هوش مصنوعی هنوز نتوانسته است جایگزین انسان شود عبارت است از :
- سرعت عمل و تصمیم گیری های به موقع: ممکن است در حین رانندگی شرایط عجیبی رخ دهد که نیازمند سرعت عمل و تصمیم گیری به موقع باشد، به طور مثال نزدیک شدن عابر پیاده به وسیله نقلیه، یا پیچ های تند و ... هوش مصنوعی هنوز به این سطح از آگاهی و عمل نرسیده است که در این شرایط عملکرد قابل قبولی داشته باشد.
- محیط های مختلف رانندگی: در هنگام رانندگی ممکن است شرایط جوی گوناگونی مانند برف، باران و ... رخ دهد و یا محیط های کوهستانی و جنگلی هر کدام نیازمند توجه و دقت هنگام رانندگی هستند. از این رو هوش مصنوعی باید به سطحی از علم و درک از این محیط ها و شرایط جوی برسد که در هنگام بروز حوادث از آن جلوگیری کند.
- تعامل انسان ها : در برخی موارد نیاز است که انسان ها با یکدیگر تعامل و گفتگو کنند، هرچند به وسیله راه های ارتباطی و فضای مجازی این امر امکان پذیر است اما باید توجه داشت که وسیله نقلیه ای که توسط هوش مصنوعی هدایت می‌شود بدون سرنشین است در نتیجه تا زمانی که هوش مصنوعی نتواند بدون سرنشین با سایر رانندگان ارتباط بگیرد جای انسان را نخواهد گرفت.
- جلب اعتماد عموم به وسایل نقلیه خودران: با اینکه در برخی از کشور ها و شهر های جهان در صنعت حمل و نقل عمومی از هوش مصنوعی استفاده می‌شود و همچنین امنیت و کارایی آنها بارها مورد بررسی قرار می‌گیرد اما هنوز اعتماد به این تکنولوژی در باور عموم ضعیف است و شاید تا سال ها طول بکشد تا این باور در بین مردم شکل بگیرد.
و در پایان...
هوش مصنوعی بیشتر به عنوان یک ابزار کمکی برای بهبود کارایی و صرفه جویی در زمان،هزینه و انرژی انسان به کار می‌رود و هم چنان تصمیم گیرنده نهایی انسان است و به حضور آن نیاز است. به طور قطع نمی‌توان گفت چه زمانی این فناوری به طور کامل جایگزین انسان می‌شود اما احتمالا در آینده نزدیک با پیشرفت هوش مصنوعی، انسان بتواند برخی از اعمال رانندگی و حمل و نقل را به وسیله هوش مصنوعی انجام دهد.